درباره روز جهانی بهداشت محیط
۴ مهر ماه مصادف با ۲۶ سپتامبر هر سال توسط فدراسیون بین المللی بهداشت محیط به عنوان روز جهانی بهداشت محیط نامگذاری شده است.
روز جهانی بهداشت محیط در سال ۲۰۱۱ توسط فدراسیون بین المللی بهداشت محیط (IFEH) به منظور افزایش آگاهی در مورد اهمیت بهداشت محیط و ترویج اقدامات برای محافظت از سلامت انسان در برابر خطرات محیطی تعیین شد. بهداشت محیط برای همه مهم است، اما به برای جمعیتهای آسیبپذیر مانند کودکان، سالمندان و افراد مبتلا به بیماریهای مزمن اهمیت ویژه دارد.
این روز برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت بهداشت محیط و خطرات سلامتی انسان از خطرات زیست محیطی است.
هدف از این روز ترویج اقداماتی را برای محافظت از سلامت انسان در برابر خطرات زیست محیطی و دفاع از سیاست هایی است که از محیط زیست و سلامت انسان محافظت می کند.
محیط طبیعی ساخته شده بر سلامت جسمی و روانی ما تأثیر می گذارد. به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، محیطهای سالمتر میتواند یکی از مهمترین دلایل جلوگیری از تقریباً یک چهارم بار جهانی بیماریها باشد. هوای پاک، چرخه آب و هوا، آب آشامیدنی کافی، بهداشت و بهداشت، استفاده ایمن از مواد شیمیایی، شیوههای صحیح کشاورزی، شهرهای حامی سلامت و طبیعت حفاظتشده همگی بهترین شیوهها برای یک محیط زیست سالم هستند که میتواند منجر به سلامت عمومی شود.
از آنجایی که ما اغلب روزانه با محیط اطراف خود در تعامل هستیم، تأثیر آن بسیار قابل توجه است. حفظ سلامت محیط برای محافظت از زندگی در برابر خطرات مختلف محیطی بسیار ضروری است. این عوامل شامل خطرات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی است. چنین خطراتی منجر به سرطان، اختلالات سیستم تنفسی، آسم، آلرژی و سایر بیماری ها می شود.
دلیل اصلی برای گرامیداشت روز جهانی بهداشت محیط، گسترش آگاهی در مورد بهداشت محیط و رویدادهای مختلف مرتبط با آن است. کنفرانس ها و کارگاه های آموزشی مختلفی در چندین دانشگاه و کالج برگزار می شود که آگاهی نسل جوان را برای درک نیاز و الزام مقابله با مسائل زیست محیطی و همچنین پیشگیری از آنها افزایش می دهد. بسیاری از رویدادها برای تمرکز بر مشارکت دادن مخاطبان در اقداماتی مانند درایوهای حفاظت از محیط زیست و کمپ های بهداشتی سازماندهی می شوند. این به آنها کمک میکند تا در مورد اهمیت نگرانیهای زیستمحیطی که نقش حیاتی در سلامت عمومی دارند، بیاموزند.
مهندسی بهداشت محیط در کشور به عنوان یک فعالیت منسجم، قدمتی بیش از نیم قرن داشته و منشاء اثرات زیادی در ارتقاء سلامت جامعه بوده است. چهارم مهر ماه روز جهانی بهداشت محیط نقطه عطفی در برنامه های بهداشت محیط محسوب می شود و می تواند تلاشی دیگر برای آماده سازی عمومی و جلب همکاری های بین بخشی و حمایت مسئولین باشد.
بهداشت محیط
بهداشت محیط (به انگلیسی: Environmental health) عبارت است از کنترل همه عواملی که اثر سویی بر پایدار ماندن سلامت انسان میگذارند. این شامل بیماریهای زیادی میشود که از طریق آب، هوا، مواد غذایی و بسیاری از عوامل محیطی دیگر سلامت انسان را تهدید میکنند. بهداشت محیط همچنین دربرگیرنده مطالعه فاکتورهای محیطی مضر برای سلامت انسان و شناخت و پیشگیری و رفع اثرهای ناشی از این عوامل است.
جنبههای دیگر بهداشت محیط به بهداشت محیط عمومی و حفاظت بهداشت عمومی / حفاظت بهداشت محیط عمومی اشاره میکند. بهداشت محیط نباید با حفاظت محیط زیست اشتباه گرفته شود، بهداشت محیط در مورد حفاظت از هر دو محیط طبیعی و انسان ساخت برای سلامت انسانها میباشد، درحالیکه، حفاظت از محیط زیست از محیط طبیعی برای حفظ اکوسیستم، محافظت میکند.
«بهداشت محیط تمام جنبههای فیزیکی، شیمیایی و فاکتورهای بیولوژیکی ظاهری افراد و همه فاکتورهای مؤثر رفتاری را اداره میکند.» این موضوع شامل ارزیابی و کنترل فاکتورهای محیطی میباشد که بالقوه روی سلامت تأثیر دارند. بهداشت محیط، پیشگیری از بیماریها و حمایت از محیطهای سالم را هدف خود قرار دادهاست. این تعریف در مقابل رفتارهای مرتبط با محیط، همچنین رفتارهای مرتبط با محیط اجتماعی و فرهنگی و ژنتیکی قرار نمیگیرد. در واقع هدف بهداشت محیط کنترل کلیه عواملی است که بالقوه و بالفعل تأثیرات سویی بر بقاء و سلامتی انسان اعمال میکنند. برای رسیدن به این هدف، بهرهگیری اصول مهندسی و دانش زیستمحیطی به منظور کنترل، اصلاح و بهبود عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک محیط جهت حفظ و ارتقاء سلامتی و رفاه و آسایش انسان ضرورت مییابد.
خیلی ساده بهداشت محیط عبارتست از: کنترل عوامل محیطی (هوا، آب و خاک) به نحوی که برای انسان و متعلقات آن زیانآور نباشند.
بهداشت محیط عبارت است از کنترل عواملی از محیط زندگی که به نحوی در رفاه و سلامت بدنی روانی و اجتماعی انسان تأثیر دارند یا خواهند داشت.
طابق با آییننامه بهداشت محیط مصوب مورخه ۱۳۷۱/۴/۲۴ هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران و همچنین آییننامه اجرایی قانون اصلاح ماده ۱۳ قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی مصوب ۱۳۹۲/۳/۱۸ تعریف «بهداشت محیط» عبارت است از کنترل عواملی از محیط زندگی که به گونهای روی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی انسان تأثیر میگذارند. در این تعریف به مجموعهای از آب و هوا و خاک و روابط بین آنها و کلیه موجودات زنده «محیط» میگویند. بهطور کلی محیط به مجموعهای از عوامل و شرایط خارجی و تأثیرات وارده ناشی از آنها بر زندگی یک موجود اطلاق میگردد. و یا به عبارتی دیگری توازن و تطابقی که باید میان انسان و محیط زیست او وجود داشته باشد تا موجبات بهزیستی جسمی روانی و اجتماعی برای او فراهم شود و پیشگیری از بیماریها بهوسیلهٔ کنترل و از بین بردن عوامل محیطی که در انتقال و برقراری بیماری مؤثر هستند مورد نظر است.
تعریف بهداشت محیط توسط سازمان بهداشت جهانی
جنبههایی از سلامت انسانها و بیماریها که بهوسیلهٔ عوامل محیطی مشخص میشوند. همچنین به تئوری و ارزیابی و کنترل عوامل محیطی، اشاره دارد که میتوانند بالقوه روی بهداشت و سلامت تأثیر بگذارند.
تعریف بهداشت محیط که توسط سازمان WHO در اروپا استفاده میشود شامل هر دو اثرات مستقیم پاتولوژیک مواد شیمیایی، تشعشعی و برخی از عوامل بیولوژیکی و اثرات آنها (اغلب غیرمستقیم) بر روی سلامت و رفاه جسمی، روانی، اجتماعی و محیط فرهنگی، شامل مسکن، توسعه شهری، زمین مورد استفاده و حمل و نقل میباشد.
تعریف بهداشت محیط توسط سازمان بهداشت جهانی
ابزار انجام سیاستهای بهداشت محیط، نظارت و کنترل فعالیتها میباشد. همچنین، آنها این نقشها را با ترویج بهبود بخشیدن به پارامترهای محیطی و تشویق استفاده از فناوری و رفتارهای سازگار با محیط زیست، انجام میدهند. آنها پیشرو در توسعه و سیاستهای جدید میباشند.
پزشکی محیط زیست به عنوان یک شاخه از پزشکی میدان وسیع تری از بهداشت محیط را در نظر میگیرد. این اصطلاحات بهطور کامل مشخص نشدهاند و در بسیاری از کشورهای اروپایی آنها را به جای یکدیگر استفاده میکنند.
روز ملی بهداشت محیط
روز ملی بهداشت محیط یک فرصت است که اهداف رشته بهداشت محیط و همچنین فعالیتهایی که فعالان رشته مهندسی بهداشت محیط انجام دادهاند به اطلاع مسئولان و مردم رسانده شود.
حفظ تندرستی و رهایی از رنج و بیماری یکی از مهمترین مسائلی است که همواره در طول تاریخ، فکر بشر را بخود مشغول نموده است با پیشرفت علم و دانش و شناختن عوامل بیماریزا و تاثیر آن بر تندرستی، انسان آموخت که باید در محیط پاکیزه و سالم زندگی کند و از آنچه سلامتی او را به خطر می اندازد اجتناب نماید. فراهم نمودن شرایط زندگی سالم از طریق برخورداری از محیط سالم و ارائه عادلانه خدمات سلامت از رسالتهای اصلی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
عوامل محیطی در سطح دنیا مسئول درصد قابل توجهی از عوارض سوئی همچون انواع بیماریهای عفونی ،بعضی از بیماریهای غیر واگیر همچون سرطانها و بیماریهای قلبی عروقی و تنفسی میباشد. بهداشت محیط با شناسایی و کنترل عواملی از محیط که بر سلامت تاثیرگذار است، مسئولیت خطیری را با توجه به گسترش روز افزون و تنوع آلایندههای محیطی در اجرای رسالت خود عهده دار است.
نظارت بر کیفیت آب آشامیدنی، بهسازی محیط، بهداشت مواد غذایی و اماکن عمومی، دفع صحیح پسماند، فضولات حیوانی و فاضلاب، مبارزه با ناقلین و کنترل سموم، بهداشت پرتوها ،کنترل آلودگی هوا ،بهداشت محیط بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی، بهداشت مدارس، اقدامات بهداشت محیط در شرایط اضطرار و بحران ها، روز آمد نمودن و اجرای دقیق ضوابط و مقررات مربوط گوشهای از فعالیت های بهداشت محیط درجهت حفاظت و ارتقاء سلامت آحاد جامعه میباشد. در این راستا وزارت بهداشت 11 اسفند را روز ملی بهداشت محیط نامگذاری نموده است.
