---

درباره روز جهانی بهداشت روان

روز جهانی بهداشت روانی (برابر با ۱۰ اکتبر) یک روز جهانی برای آموزش جهانی بهداشت روان، آگاهی و دفاع از بدنامی اجتماعی است.این روز نخستین بار در سال ۱۹۹۲ به ابتکار فدراسیون جهانی بهداشت روان و سازمان جهانی بهداشت روان با اعضا بیش از ۱۵۰ کشور جهان جشن گرفته شد. این روز، هر ساله در ماه اکتبر، هزاران نفر از هواداران برای جلب توجه به بیماری‌های روانی و تأثیرات مهم آن بر زندگی مردم در سراسر جهان، به جشن این برنامه سالانه آگاهی می‌پردازند. در بعضی از کشورها این روز بخشی از یک هفته آگاهی است، مانند هفته سلامت روان در استرالیا.

تاریخچه

روز جهانی بهداشت روان اولین بار در ۱۰ اکتبر ۱۹۹۲ توسط فدراسیون جهانی بهداشت روان، یک سازمان جهانی بهداشت روان که در بیش از ۱۵۰ کشور جهان حضور دارد، سازماندهی شد. این ابتکار توسط ریچارد هانتر، معاون دبیرکل فدراسیون جهانی بهداشت روان، در سال ۱۹۹۲ پیشنهاد شد.

تا قبل از سال ۱۹۹۴ این روز بدون هیچ موضوع خاصی برگزار می شد. عمدتاً بر آموزش مردم در مورد مسائل کلی سلامت روان متمرکز بود. بعدها در سال ۱۹۹۴، بر اساس پیشنهاد یوجین برودی، دبیرکل وقت فدراسیون جهانی بهداشت روان، این روز بر اساس موضوع جشن گرفته شد و موضوع سال ۱۹۹۴ “بهبود کیفیت خدمات بهداشت روان در سراسر جهان” بود. از آن زمان، فدراسیون جهانی بهداشت روان موضوع خاصی را برای ترویج و آموزش مردم در مورد مسائل مربوط به سلامت روان، پیشگیری ها و حمایت های آن برای ایجاد فرصت بهتر برای افراد آسیب دیده روانی اعلام کرده است.

اهمیت روز جهانی بهداشت روان

همانطور که همه می دانیم، سلامت روانی یک فرد نقش حیاتی در شکل گیری جامعه و ملت سالم دارد. داشتن سلامت روحی و جسمی برای رسیدن به یک زندگی خوب و متعادل ضروری است. رویدادهای جهانی بی‌سابقه اخیر مانند همه‌گیری کووید و جنگ‌ها، یک بحران جهانی برای سلامت روان به ارمغان آورده است که بر میلیون‌ها نفر در سراسر جهان تأثیر گذاشته است، که قطعاً نیازمند توجه و مشارکت فعال سازمان‌ها و سیاست‌گذاران در سراسر جهان برای کمک به مبارزه با شکاف درمانی و امکانات مورد نیاز است.

روز جهانی بهداشت روان نقش مهمی در گرد هم آوردن مردم برای حمایت از یکدیگر برای مبارزه با مسائل بهداشت روانی با سازماندهی کمپین های مختلف آگاهی و ترغیب دیگران به مشارکت و استفاده از فرصت برای درک ارزش سلامت روان در محیط اطراف خود ایفا می کند. همچنین پلتفرم های جهانی را برای افراد آسیب دیده امکان می دهد تا با جوامع مختلف ارتباط برقرار کنند تا افکار خود را به اشتراک بگذارند و در مورد رنج خود و اقدامات لازم برای حمایت از دیگران با صدای بلند صحبت کنند.

اهداف روز جهانی بهداشت روان

هدف از روز جهانی بهداشت روانی، افزایش آگاهی درباره مسائل مربوط به سلامت روان، آموزش و تلاش برای از بین بردن احساس بد و برچسب بد است که به این بیماری زده می‌شود. امید است که این کار به نوبه خود، بیماران مبتلا را، به کمک گرفتن و حمایت طلبیدن برای بهبود وضعیت، ترغیب کند.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) با حمایت از روز جهانی بهداشت روان موافقت کرده است و آن را فرصتی برای سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در حمایت از بهبود سلامت روان جامعه می‌داند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) ادعا می کند که کشورها تنها ۲ درصد از بودجه سالانه مراقبت‌های بهداشتی خود را صرف سلامت روان می‌کنند و این اصلا کافی نیست.

وقت آن رسیده است که برچسب زدن را کنار گذاشته، برای مبارزه آماده شوید و برای آینده‌ای با ثبات‌تر در مورد سلامت روان این فرصت را غنیمت شمارید. روز جهانی سلامت روان یک روز عالی برای شروع است.!

مفاهیم روز جهانی سلامت روان

سال	موضوع
۲۰۱۹	ارتقاء سلامت روان و پیشگیری از خودکشی
۲۰۱۸	جوانان و سلامت روان در دنیای متغیر
۲۰۱۷	بهداشت روانی در محیط کار
۲۰۱۶	کمک‌های اولیه روانشناختی
۲۰۱۵	کرامت در سلامت روان
۲۰۱۴	زندگی با اسکیزوفرنی
۲۰۱۳	سلامت روان و افراد مسن
۲۰۱۲	افسردگی: یک بحران جهانی
۲۰۱۱	فشار بزرگ: سرمایه‌گذاری در سلامت روان
۲۰۱۰	سلامت روان و بیماریهای جسمی مزمن
۲۰۰۹	سلامت روان در مراقبت‌های اولیه: تقویت درمان و ارتقاء سلامت روان
۲۰۰۸	ایجاد سلامت روان در اولویت جهانی: مقیاس گذاری خدمات از طریق حمایت و اقدام شهروندان
۲۰۰۷	سلامت روان در دنیای متغیر: تأثیر فرهنگ و تنوع
۲۰۰۶	آگاهی در ساختمان – کاهش خطر: بیماری روانی و خودکشی
۲۰۰۵	سلامت روان و جسمی در طول زندگی
۲۰۰۴	رابطه بین سلامت جسمی و روانی: اختلالات همزمان
۲۰۰۳	اختلالات عاطفی و رفتاری کودکان و نوجوانان
۲۰۰۲	تأثیر تروما و خشونت بر کودکان و نوجوانان
۲۰۰۰–۰۱	سلامت روان و کار
۱۹۹۹	سلامت روان و پیری
۱۹۹۸	سلامت روان و حقوق بشر
۱۹۹۷	کودکان و سلامت روان
۱۹۹۶	زنان و سلامت روان

سلامت روانی چیست؟

سازمان بهداشت جهانی سلامت روانی را اینگونه تعریف کرده است:

سلامت روانی عبارت است از کیفیت زندگی یک فرد که می تواند توانایی های خود را شناسایی کند و با استرس های روزمره به راحتی کنار بیاید. یک فرد سالم از لحاظ روانی باید بتواند به راحتی کار کند و با جامعه در مشارکت باشد.

شاید تعریف سازمان جهانی بهداشت را بتوان یک تعریف عمومی نامید؛ اما این تعریف در تمامی جوامع صدق نمی کند، به عنوان مثال سطح استرس وارده به فردی که در یک کشور با اقتصاد ضعیف زندگی می کند، به مراتب بیشتر از افرادی است که در جوامع پیشرفته زندگی می کنند.

اضطراب

اضطراب عبارت است از یک احساس ناخوشایند و مبهم به همراه هراس و دلواپسی با منشاء ناشناخته، که به فرد دست می دهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژی است. وقوع مجدد موقعیت‌هایی که قبلاً استرس زا بوده اند یا طی آنها به فرد آسیب جسمی و یا روانی رسیده است باعث بروز اضطراب در افراد می شود. همهٔ انسان ها در زندگی خود دچار اضطراب می شوند، ولی اضطراب مزمن و شدید، غیرعادی و مشکل ساز است. تحقیقات و بررسی ها نشان می دهند که اضطراب در خانم ها، طبقات کم درآمد و افراد میانسال و سالخورده بیشتر دیده می‌شود.

افسردگی

یکی از شایع ترین اختلالات روانی را می توان افسردگی شناخت، اختلالی که حتی اکثر انسان های معمولی نیز می توانند آن را در فرد مبتلا تشخیص دهند و حتی این اختلال را به فرد مورد نظر گوشزد کنند.

مشخصه افسردگی خلق افسرده است و با احساس غمگینی، اعتماد به نفس پایین و بی علاقگی به هر نوع فعالیت و لذت روزمره مشخص می‌شود. افسردگی مجموعه‌ای از حالات مختلف روحی و روانی است که از احساس خفیف ملال تا سکوت و دوری از فعالیت روزمره بروز می‌کند.

افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانی است

افسردگی را هم همچون دیگر اختلالات روانی می توان توسط دارو مهار کرد، ولی در صورتی که این بیماری مزمن نشده است، انجام کارهایی برای کاهش فشار و استرس از جمله خرد کردن کارهای بزرگ به کارهای کوچک، ورزش ملایم، رفتن به یک سینما، شرکت کردن در یک مراسم مذهبی، اجتماعی، یا سایر فعالیتهایی که ممکن است به بیمار کمک کنند، در بهبود این بیماری موثر است.

وسواس

وسواس شامل احساس، فکر و یا تصویر ذهنی مزاحم است، که ریشه در اضطراب مزمن دارد. بیماری وسواس به دو شکل فکری و عملی بروز می‌کند و چنانچه بیمار در برابر انجام عمل وسواسی مقاومت کند، اضطرابش بیشتر می‌شود. گاهی اوقات کودکان هم دچار وسواس می‌شوند که معمولاً نشانه‌های آن رفتارهای پرخاشگرانه، تکرار کلمات و یا لجبازی با اطرافیان است. تحقیقات نشان می‌دهد بین یک تا سه درصد جامعه ممکن است به اختلال وسواس فکری عملی مبتلا باشند.

اختلالات اشاره شده جزو شایع ترین بیماری های روانی در سطح جهان هستند. اگر در خودتان چنین اختلال هایی مشاهده می نمایید، یا احساس می کنید یکی از افراد نزدیکتان به یکی از این اختلال ها دچار است، بهتر است همین الان دست به کار شوید و با مراجعه به روانشناس در پی درمان باشید.

پزشکان توصیه می کنند اگر بیماریتان مزمن نیست، سعی کنید تا آن را با درمان رفتاری و یا درمان شناختی رفتاری معالجه کنید و اگر از این روش ها جوابی نگرفتید، به روانپزشک مراجعه کنید و درمان دارویی را آغاز کنید. اختلالات روانی را جدی بگیرید، آنها هم بیماری هستند. مزمن شدن آنها ممکن است به قیمت جانتان تمام شود.

توصیه هایی برای بهبود سلامت روان

• آگاه باشید: در مورد علائم و نشانه های هشداردهنده بیماری های روانی آگاه باشید. برخی از نشانه های برجسته شامل تغییر در الگوهای خواب و خوردن، غم و اندوه مداوم، رفتار ضد اجتماعی و تغییرات خلقی است.
• سلامت روان در محیط کار: کارفرمایان باید محیطی ایجاد کنند که از سلامت روان حمایت کند. این کار همچنین به کاهش تعداد روزهایی که کارمندان از کار خارج می شوند کمک می کند. کارفرمایان باید به کارمندان کمک کنند تا با تشویق آنها به استراحت و تعطیلات و منع آنها از کار در خانه در عصرها و آخر هفته ها به تعادل بین کار و زندگی دست یابند. کارکنان همچنین باید احساس کنند که می توانند با مدیران خود در مورد هر مشکلی که ممکن است داشته باشند صحبت کنند و کارفرمایان باید حمایت کنند.
• کمی ورزش کنید: روز جهانی بهداشت روان بهانه‌ای است که اهمیت ورزش برای سلامتی را یادآوری کنیم. البته ما هم باید مراقب سلامت روان خود باشیم. اکثر مردم می دانند که ورزش برای بدن شما مفید است، اما آیا می دانستید که چقدر برای سلامت روان شما مفید است؟ ورزش منظم واقعا می تواند به شما در مقابله با اضطراب و افسردگی کمک کند. گذراندن زمان در طبیعت نیز می تواند افراد را آرام تر کند و استرس را کاهش دهد. پس چرا با پیاده روی در یک پارک یا حومه شهر به سلامت جسم و روان خود کمک نمی‌کنید؟
• تغذیه سالم: رژیم غذایی شما نیز می تواند خلق و خوی شما را تغییر دهد. اگر چیپس، کیک، شکلات و غیره بخورید، قند خونتان بالا و پایین می‌آید و باعث می‌شود که احساس خستگی کنید. اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی سبزیجات و میوه می خورید، در غیر این صورت ممکن است برخی از مواد مغذی مورد نیاز برای احساس خوب را از دست بدهید. نوشیدن آب کافی نیز مهم است چراکه تشنه بودن می تواند تفکر را دشوار کند.
• وقت خود را با خانواده و دوستان بگذرانید: همه به زمان تنهایی نیاز دارند، اما برای ما نیز خوب است که با دیگران وقت بگذرانیم. اگر احساس تنهایی می کنید، داوطلب شوید و گروه‌های بازدید فامیلی و دوستانه ایجاد کنید. این یک راه خوب برای ملاقات با افراد جدید است و شما برای کمک به دیگران احساس خوبی خواهید داشت. یک نظرسنجی نشان داد که ۴۸ درصد از افرادی که بیش از دو سال داوطلب شده بودند، گفتند که در نتیجه کمتر احساس افسردگی می‌کنند. اگر دوستان و خانواده نزدیکی دارید، سعی کنید بیشتر در مورد احساس خود با آنها صحبت کنید و از آنها بخواهید که از شما حمایت کنند.

هفته سلامت روان

۱۰ اکتبر از سوی فدراسیون جهانی بهداشت روان (WFMH) به عنوان “روز جهـانی سلامت روان ” نامگذاری شده است. این فدراسیون برای این روز در هر سال، یک شعار خاص را انتخاب می کند. در ایران ۱۸ لغایت ۲۴ مهر به نام هفته سلامت روان نامگذاری شده است و عمده ترین هدف در این هفته ارتقا و افزایش آگاهی و تغییر و اصلاح نگرش مردم نسبت به مسائل بهداشت روان است. در این هفته با تعیین شعار و روز شمار مرتبط در این مسیر گام برمی داریم.

روز شمار هفته سلامت روان ۱۴۰۳

شعار هفته  سلامت روان امسال (۱۴۰۳) “اولویت امروز، سلامت روان در محیط کار” اعلام شد.

همچنین  روز شمار هفته نیز به شرح زیر اعلام می گردد:

روز	روز شمار
چهارشنبه ۱۸ مهرماه	انگیزش و امید و بهره وری در محیط های کاری
پنج شنبه ۱۹ مهرماه	تنظیم هیجان و نقش آن در تعاملات سالم در محیط کار
جمعه ۲۰ مهرماه	سلامت روان در محیط کار زمینه ساز سلامت روان اعضای خانواده
شنبه ۲۱ مهرماه	زمینه سازی مداخلات اجتماع محور سلامت روان در محیط کار
یکشنبه ۲۲ مهرماه	تشخیص و مداخله زودهنگام اختلالات روان در محیط کار و افزایش بهره وری
دوشنبه ۲۳ مهرماه	تحقق مسئولیت اجتماعی کلان پروژه های صنعتی با پیوست سلامت روان
سه شنبه ۲۴ مهرماه	سازگاری با بازنشستگی و سلامت روان