دستورالعمل کپسول های اطفاء حریق قابل حمل
- کپسول آتش‌نشانی پودری: قابلیت خاموش کردن انواع آتش‌ها.
- کپسول اطفا حریق CO2 (دی‌اکسید کربن): هیچ گونه باقی‌مانده‌ای پس از استفاده ندارد و برای تجهیزات حساس مناسب است.
- خاموش کننده های پایه آب: ارزان و مؤثر برای آتش‌های چوبی و کاغذی.
- خاموش کننده های فوم: می‌تواند بر روی مایعات قابل اشتعال شناور شده و آتش را خاموش کند.
- کپسول شیمیایی مرطوب: برای استفاده در آشپزخانه‌ها و رستوران‌ها بسیار مؤثر است.
- کپسول آتش‌نشانی ویژه: طراحی شده برای شرایط خاص و آتش‌سوزی‌های صنعتی.
جدول انواع کپسول آتش نشانی
جهت مشاوره و خرید می‌توانید هم اکنون با کارشناسان ما تماس گرفته و در مورد نوع خاموش کننده و سایر تجهیزات از آنها مشاوره بخواهید. در ادامه این مقاله با انواع کپسول های خاموش کننده حریق آشنا خواهیم شد.
| نوع کپسول | کاربرد | رنگ بدنه کپسول |
| کپسول های پودری | حریق های نوع A, B, C, D, E | قرمز |
| کپسول های آب و گاز | حریق های کلاس A | آبی یا استیل |
| کپسول های دی اکسید کربن | حریق های الکتریسیته | قرمز یا مشکی |
| کپسول های بیوورسال | حریق های نوع A, B, C, D, E | سبز |
| کپسول های سقفی | با موادخاموش کننده متفاوتی تولید می شود. برای کارخانجات و مراکز صنعتی | متغیر |
انواع خاموش کننده ها از لحاظ وزن
خاموش کننده های آتش‌نشانی از لحاظ وزن به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی معمولاً به ظرفیت و حجم خاموش کننده مربوط می‌شود. در زیر به انواع آنها از لحاظ وزن اشاره می‌شود:
- کپسولهای سبک (کمتر از ۲ کیلوگرم): این نوع معمولاً برای استفاده در منازل و محیط‌های کوچک مناسب هستند. اغلب از نوع پودری یا CO2 هستند و به راحتی قابل حمل‌اند.
- خاموش کننده های متوسط (۲ تا ۶ کیلوگرم): این مدل ها برای محیط‌های متوسط مانند دفاتر کار و فروشگاه‌ها مناسب هستند. آنها معمولاً ظرفیت بیشتری دارند و می‌توانند انواع مختلف آتش را خاموش کنند.
- سنگین (بیش از ۶ کیلوگرم): این خاموش کننده ها برای محیط‌های بزرگ‌تر مانند کارخانه‌ها، انبارها و ساختمان‌های تجاری طراحی شده‌اند. آنها معمولاً ظرفیت بالاتری دارند و می‌توانند آتش‌های بزرگ‌تر را به‌طور مؤثر خاموش کنند.
- کپسولهای ویژه (وزن‌های خاص): برخی از کپسولها برای مقاصد خاص طراحی شده‌اند، مانند کپسولهای آتش‌نشانی شیمیایی مرطوب یا کپسولهای مخصوص آتش‌های فلزی که ممکن است وزن‌های متفاوتی داشته باشند.
نکات مهم:
انتخاب وزن مناسب خاموش کننده بستگی به نیاز و شرایط محیطی دارد. خاموش کننده های حریق سبک‌تر برای استفاده سریع و آسان در مواقع اضطراری مناسب‌ترند. حتما اطمینان حاصل کنید که کاربران با نحوه استفاده از کپسولهای مختلف آشنا هستند.
رنگ کپسول های آتش نشانی نشانه چیست ؟
کپسولهای آتش‌نشانی انواع مختلفی دارند که هر کدام برای نوع خاصی از آتش طراحی شده‌اند. انتخاب نوع کپسول آتش‌نشانی باید بر اساس نوع آتش و محیطی که در آن قرار دارد، انجام شود. از طرفی باید به‌طور منظم بررسی و نگهداری شوند تا در مواقع ضروری به درستی عمل کنند.
یکی از راه کارهای شناخت کاربری انواع کپسول های آتش نشانی توجه به رنگ بدنه خاموش کننده ها است. در این تقسیم بندی کپسول ها به رنگ قرمز، سبز و آبی تقسیم بندی می‌شوند. اما توجه داشته باشید که برای اطلاع دقیق از نوع کاربری خاموش کننده باید روی آن را مطالعه کنید. به عنوان مثال کپسول های پودر و گاز و کپسول های CO2 دی اکسید کربن هر دو به رنگ قرمز هستند. اما کاربری آنها متفاوت است.
کاربرد انواع کپسول آبی چیست ؟
مناسب برای اطفای حریق کلاس A: مناسب برای آتش‌سوزی‌های ناشی از مواد جامد.
کپسول آتش نشانی آبی برای آتش سوزی های کوچک و ساده همچون دسته A ( کاغذ و مواد خشک ) کاربرد دارند. این کپسولها در چند طبقه بندی مختلف تولید می‌شوند.
- با اسپری کردن قطرات آب بر روی محل احتراق، موجب خنک شدن آنها و جلوگیری از حریق می‌شوند. این خاموش کننده ها را به هیچ وجه نباید برای خاموش کردن آتش های ناشی از سوختن مواد الکتریکی بکار برد.
- خاموش کننده های آبی با مواد افزودنی : این خاموش کننده ها با فوم یا کف مخلوط شده‌اند.
- کپسولهای آتش نشانی بخار آب که بوسیله قطره های بسیار ریز آب، که اندازه آنها بسیار کوچکتر از قطرات اسپری شده می‌باشد محل مورد نظر را خنک کرده و مانع ادامه فرایند آتش سوزی می‌شوند. از ویژگی های این مدل می‌توان به کوچک بودن قطرات آب در آن اشاره کرد. این موضوع برد محدوده فعالیت آنها را کوچکتر خواهد کرد اما میزان تاثیرگذاری آنها به دلیل سطح مقطع بیشترشان چندین برابر افزایش می‌یابد.
یکی از مشکلاتی که این خاموش کننده ها دارند این است که در دمای کمتر از 4 درجه یخ می‌زنند و غیر قابل استفاده خواهند شد. اما معمولا در این نوع خاموش کننده برای رفع این مشکل از ضد یخ هایی استفاده می‌شود که در دمای ۴۰- درجه سانتیگراد قابل استفاده باشند.
قدرت پرتاب خاموش کننده های آبی طبق استاندارد انگلیس 7 متر بوده اما این استاندارد در آمریکا به 10 تا 12 متر تغییر می‌کنند. همچنین مدت زمان تخلیه خاموش کننده ها بصورت مداوم طبق استاندارد انگلیس 60 ثانیه می‌باشد اما طبق استاندارد آمریکا ۵۵ ثانیه بوده است. لازم به ذکر است که این نوع خاموش کننده در زمان شارژ کپسول به صورت کامل دارای ۱۰ بار یا PSI۱۵۰ فشار می‌باشد.
انواع کپسول اطفا حریق آب و گاز
این نوع خاموش کننده ها نیز تحت فشار آب می باشد و محتوی سیلندر آن با آب و محلول ضد یخ است. همچنین این دو نوع خاموش کننده ها برای جلوگیری از زنگ زدگی داخل سیلندر با یک لایه نازک از پلاستیک و ماده ضد زنگ پوشیده شده‌اند تا از زنگ زدگی آن جلوگیری شود.
اما تفاوت این دو خاموش کننده در نوع عامل فشار آنها می‌باشند که برای تامین خاموش کننده از گاز، گاز CO2 تحت فشار در یک سیلندر کوچک به نام کارتریج استفاده می‌شود. در خاموش کننده های آب و گاز، خروج گاز معمولا غیر قابل کنترل بوده و زمانی که گاز ذخیره شده در کارتیج آزاد شود دیگر غیر قابل بازگشت خواهد بود. همچنین مقدار تخلیه هر دو نوع خاموش کننده 95% در زمان شارژ کامل است.
انواع کپسول آتش نشانی پودری
- کلاس A: برای آتش‌سوزی‌های ناشی از مواد جامد (چوب، کاغذ و غیره).
- کلاس B: برای آتش‌سوزی‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال (بنزین، روغن و غیره).
- کلاس C: برای آتش‌سوزی‌های ناشی از تجهیزات الکتریکی.
این کپسول ها رایج ترین نوع خاموش کننده بوده و می‌توانند برای انواع آتش سوزی های نوع A, B, C, D, E مورد استفاده قرار بگیرند. استفاده از این خاموش کننده ها در فضای بسته توصیه نمی‌شود و می‌تواند به بینائی و دستگاه تنفسی صدمه بزنند. در یک تعریف کلی می‌توان گفت بهترین عملکرد کپسول های آتش نشانی پودر خشک در فلزات و آتش سوزی نوع D مشاهده می‌شود. فراموش نکنید بهتر است هر ماه یکبار محفظه آن را سر و ته کنید و دوباره در محل خود قرار دهید تا مواد داخل آن ته نشین نشوند. این خاموش کننده ها معمولا با یک برچسب آبی می‌شوند. البته این مورد در بسیاری از کشور ها و برند های تولید کننده متفاوت است. همچنین برخلاف دیگر انواع خاموش کننده، شعله های آتش را خنک نمی‌کنند.
خاموش کننده پودر و گاز بالن داخل و بالن بغل
خاموش‌کننده‌های آتش‌نشانی پودری و گازی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: بالن داخل و بالن بغل. در ادامه به توضیح هر یک از این نوع‌ها می‌پردازم:
خاموش‌کننده پودری (کارتریج یا بالن داخل):
ساختار: در این نوع خاموش‌کننده، پودر خاموش‌کننده در داخل بالن قرار دارد و هنگام استفاده، پودر از طریق نازل بیرون می‌آید.
مزایا:
- قابلیت خاموش کردن آتش‌های کلاس A، B و C را دارد.
- پودر به سرعت آتش را خنثی می‌کند.
معایب:
ممکن است پس از استفاده، پودر باقی‌مانده‌ای بر جای بگذارد که نیاز به تمیزکاری دارد. در برخی موارد، ممکن است برای تجهیزات الکترونیکی مناسب نباشد.
خاموش‌کننده گاز (کارتریج یا بالن بغل):
ساختار: در این نوع، گاز (مانند دی‌اکسید کربن) در بالن قرار دارد و هنگام استفاده، گاز به صورت فشار بالا از نازل خارج می‌شود.
مزایا:
- برای خاموش کردن آتش‌های کلاس B و C مناسب است.
- هیچ گونه باقی‌مانده‌ای پس از استفاده ندارد، بنابراین برای تجهیزات حساس مانند کامپیوترها و وسایل الکترونیکی ایمن‌تر است.
معایب:
- معمولاً برای آتش‌های کلاس A (مواد جامد) کارایی کمتری دارد.
- ممکن است در فضاهای بسته، خطر کمبود اکسیژن ایجاد کند.
انواع کپسول های CO2
مناسب برای حریق های کلاس B و C: مناسب برای آتش‌سوزی‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال و تجهیزات الکتریکی.
کپسول آتش نشانی CO2 با توجه به اینکه دارای محتویات گاز دی اکسید کربن است، به خوبی می‌تواند برای اطفای حریق تجهیزات الکتریکی مورد استفاده قرار بگیرد. به طور کلی این گاز غیر قابل اشتعال، بدون بو، خنثی و غیر سمی است. توجه کنید که این نوع کپسول اطفا حریق را برای سوختگی انسان نمی‌توانید استفاده کنید. گاز دی اکسید کربن ممکن است منجر به خفگی فرد شده و آسیب های جدی به آن وارد کند. حتی به دلیل کمبود اکسیژن می‌تواند منجر به مرگ شود.
بهترین گزینه برای خاموش کردن فردی که دچار آتش سوزی شده است، استفاده از پتوی اطفا حریق می باشد.
کپسول های دی اکسید کربن انتقال دهنده‌ی جریان الکتریسیته نمی‌باشند. و از مهمترین ویژگی گاز CO2 می‌توان به وزن آن اشاره کرد که یک و نیم برابر هوا است. به همین خاطر زمان آتش‌سوزی به عنوان یک لایه ای روی آتش سوار شده و باعث خفه شدن و مهار حریق می‌شود.
در واقع حجم سیلندر خاموش کننده گازی CO2، تحت فشار ۶۰-۵۵ اتمسفر ( PSI ۹۰۰-۸۰۰ ) بصورت مایع درآمده و در سیلندر قرار می‌گیرد. انواع دستی این نوع از خاموش کننده‌ها ظرفیت ۱ تا ۶ کیلوگرم ( ۱۲-۲ پوند ) دارند و اگر در ظرفیت‌های بیشتر تولید شوند به صورت چرخ دار و یا دستگاه‌های ثابت اتوماتیک مورد استفاده قرار می‌گیرند.
خاموش کننده اطفا حریق فوم
کلاس A و B: مناسب برای آتش‌سوزی‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال و مواد جامد.
کپسول آتش‌نشانی فوم نوعی خاموش‌کننده است که برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال و مواد جامد طراحی شده است. این کپسولها معمولاً از مخلوط آب و مواد شیمیایی تشکیل شده‌اند که هنگام خروج از نازل، به فوم تبدیل می‌شوند. فوم بر روی سطح مایعات قابل اشتعال شناور می‌شود و به عنوان یک مانع برای جلوگیری از تماس اکسیژن با آتش عمل می‌کند. همچنین این نوع فوم حرارت را کاهش می‌دهد و به این ترتیب به خاموش کردن آتش کمک می‌کند.
کاربردهای خاموش کننده فوم:
- آتش‌سوزی‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال: مانند بنزین، نفت، روغن و سایر مایعات مشابه.
- آتش‌سوزی‌های ناشی از مواد جامد: مانند چوب و کاغذ. فوم می‌تواند به طور مؤثر بر روی این مواد نیز عمل کند.
- محیط‌های صنعتی و تجاری: در انبارها، کارگاه‌ها و کارخانه‌ها که خطر آتش‌سوزی ناشی از مایعات وجود دارد.
- رستوران‌ها و آشپزخانه‌ها: برای آتش‌سوزی‌های ناشی از روغن و چربی.
مزایا:
- عدم آسیب به تجهیزات: فوم معمولاً به تجهیزات آسیب نمی‌زند و برای محیط‌های حساس مناسب است.
- کارایی بالا: در خاموش کردن آتش‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال بسیار مؤثر است.
نکات مهم:
- عدم استفاده در آتش‌سوزی‌های الکتریکی: کپسولهای فوم برای آتش‌سوزی‌های ناشی از تجهیزات الکتریکی مناسب نیستند.
- آموزش استفاده: اطمینان حاصل کنید که کاربران با نحوه استفاده از کپسول آتش‌نشانی فوم آشنا هستند.
کپسول های آتش نشانی سبز چه کاربردی دارند؟
این کپسول های آتش نشانی که استفاده از آنها تقریبا تا اواخر ۲۰۰۳ میلادی غیر قانونی بود، از مایعات تبخیر شونده ای برای اطفا حریق استفاده می‌کردند. این نوع کپسول ها در حوزه های نظامی و هوایی کاربرد داشتند. اما امروزه در بازار ایران کپسول های آتش نشانی بایوفوم از مواد دوستدار محیط زیست تهیه و به رنگ سبز تولید و عرضه می‌شوند که از بهترین خاموش کننده های موجود هستند.
